PL)- Trong 5 năm qua, chỉ số tăng giá ở mức 40% trong khi chuẩn nghèo chưa được điều chỉnh lại. Không ít trong số một triệu hộ cận nghèo có thể là những hộ nghèo nhưng không được thụ hưởng các chính sách dành cho người nghèo.
Tăng giá 40%, chuẩn nghèo vẫn thế

Bà từng nhận định thế nào về con số một triệu hộ cận nghèo hiện nay?

+ Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai: Một triệu hộ cận nghèo là con số trong báo cáo kinh tế-xã hội năm 2009. Chuẩn nghèo của ta được ban hành từ năm 2005, đến nay qua gần năm năm, mặt bằng cuộc sống đã thay đổi khá lớn, cụ thể là chỉ số tăng giá từ đó đến nay đã khoảng trên 40%. Trong khi đó, chuẩn nghèo chưa được thay đổi khiến rất khó để đánh giá thực chất số lượng người nghèo. Vì vậy, một triệu hộ cận nghèo này có thể một số là hộ nghèo.

Số lượng hộ cận nghèo này nếu so mức sống với hộ nghèo thì không cách xa lắm nhưng họ không được thụ hưởng các chính sách dành cho người nghèo của nhà nước. Vì vậy, số hộ này chưa đủ lực để vượt qua khó khăn và chưa thực sự thoát nghèo bền vững.

. Trả lời trước Ủy ban Thường vụ QH, Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh có đề cập đến hai lý do: Một là chuẩn nghèo được áp dụng cho một giai đoạn, hết giai đoạn đó mới đánh giá lại; hai là nếu thay đổi chính sách thì việc bố trí nguồn vốn của nhà nước là rất khó khăn. Theo bà, cách giải thích như vậy liệu có thuyết phục?

+ Trên phương diện chính sách tổng thể về kinh tế-xã hội, Bộ trưởng Vũ Văn Ninh nói đúng. Người làm chính sách thì ai cũng muốn chính sách ban hành là ổn định, không phải thay đổi trong thời gian ngắn và nhiều lần.

Tuy nhiên, chúng ta thấy trong năm năm qua, nhiều chỉ số của nền kinh tế có biến động rất lớn, vì vậy cần phải xem xét những tác động của đó để điều chỉnh chính sách. Trước biến động lớn như lạm phát, suy thoái kinh tế thì tôi nghĩ không thể nào nhóm dễ bị tổn thương nhất trong xã hội là người nghèo, người cận nghèo lại không được điều chỉnh chính sách.

Thực ra vấn đề này không phải là chúng ta không nhìn thấy, đã mấy lần định điều chỉnh chuẩn nghèo rồi nhưng chưa làm được, mà khả năng bố trí ngân sách như anh Ninh nói là nguyên nhân chính. Nghị quyết của QH đưa mục tiêu năm 2009 cần điều chỉnh chuẩn nghèo nhưng chúng ta chưa làm được, theo dự tính thì phải sang năm 2011 mới công bố chuẩn nghèo mới.

. Dự kiến thời gian công bố chuẩn nghèo như vậy có quá muộn không, thưa bà?

+ Đây là điều cần phải cân nhắc, bởi vì đối với người nghèo thì vẫn tiếp tục hưởng các chính sách, trong đó nhiều chính sách được nâng mức lên. Nhưng đối với người cận nghèo thì thật sự là khó khăn.

Không chỉ là cái nhà, mảnh đất

. Chính sách giảm nghèo lâu nay vẫn được cho là thiên về hỗ trợ trực tiếp, thiếu tính bền vững. Cần phải làm gì để công tác xóa nghèo mang tính bền vững hơn, thưa bà?

+ Phải nói một cách công bằng là chương trình giảm nghèo của ta đạt được kết quả rất tích cực, mỗi năm giảm khoảng 2% số hộ nghèo, hết năm 2009 còn 11%. Nhưng cũng cần nhìn lại cả một chặng đường dài để đánh giá đầy đủ. Thực tế cho thấy tiêu chí để công bố chuẩn nghèo mới không nên chỉ căn cứ vào thu nhập mà còn phải tính đến nhiều vấn đề khác như mức sống, điều kiện kinh tế-xã hội ở từng vùng, miền.

Hơn nữa, chúng ta cần cân đối giữa các chương trình xem đâu là trọng tâm trong từng giai đoạn. Chẳng hạn như qua một giai đoạn thấy cơ sở hạ tầng ổn rồi thì phải dành nguồn lực cho giáo dục-đào tạo, dạy nghề, chăm sóc sức khỏe...

Với người nghèo, vấn đề không chỉ là được hỗ trợ cái nhà, cho mảnh đất, mà phải là được đào tạo, được học nghề, được vay tín dụng để phát triển sản xuất. Xóa nghèo bền vững là giúp người nghèo tự tổ chức cuộc sống của mình, tự vươn lên chứ không mãi trông chờ vào nhà nước. Cần phải trả lời được hai câu hỏi khi thiết kế chính sách cho người nghèo: Một là nhà nước tham gia ở mức độ nào. Hai là làm thế nào để chính sách này không làm cho đối tượng thụ hưởng trông chờ, ỷ lại.

Hơn 30 triệu lao động phi chính thức

. Báo cáo của Chính phủ cho thấy một nghịch lý: Trong khi mục tiêu giải quyết công ăan việc làm không đạt được thì tại các khu công nghiệp có tình trạng công nhân bỏ việc và nhà máy không tuyển được người làm. Điều này cho thấy vấn đề việc làm của ta đang có gì bất ổn. Bà lý giải thế nào?

+ Tình trạng đó của năm 2009 nếu lướt qua thì thấy mâu thuẫn: Vừa mất việc làm, vừa tuyển lao động mới không được. Nhưng hiện tượng đó buộc chúng ta phải nghĩ đến chính sách quốc gia về vấn đề việc làm và đào tạo nghề. Một mặt vừa phải giải quyết lao động hằng năm như chỉ tiêu của QH, một mặt vừa phải tập trung đào tạo nghề.

Hiện nay tỷ lệ lao động qua đào tạo của ta chưa được 30%. Một nền kinh tế chỉ có chín triệu lao động chính thức trong khi có hơn 30 triệu lao động phi chính thức thì thật khó cho họ kiếm được việc làm ổn định.

. Có thể coi chiến lược đào tạo, dạy nghề là giải pháp cho thoát nghèo bền vững, thưa bà?

+ Tôi nghĩ giải pháp này rất quan trọng. Khi giám sát các chính sách giảm nghèo thì thấy rằng chúng ta vẫn đang tập trung cho hạ tầng, nhà ở, một số điều kiện thiết yếu... nhưng liên quan đến công tác giáo dục, dạy nghề thì chưa đủ. Tôi thấy ở những vùng nghèo, các gia đình mà có con cháu đi học, có nghề nghiệp ổn định thì gia đình người ta thoát nghèo nhanh hơn và độ bền vững là có thể yên tâm được. Còn những gia đình con cái không được học hành, không được đào tạo nghề, cứ loanh quanh với mảnh ruộng của mình thì gia đình đó cơ hội thoát nghèo khó hơn.

. Xin cảm ơn bà.
                                                                                                              ( theo Pháp Luật Online)